مقدمه:كمرويي يك مشكل فردي بي سر وصدا است و چنان شايع شده است كه حتي مي توان آن را يك بيماري اجتماعي ناميد كودك كمرو و خجالتي در مو قعيت هاي نا آشنا و هنگام تعامل و گفتگو با ديگران يا زماني كه تصور كند مورد توجه ياطرافيانش قرار گرفته ناراحت و پريشان مي شود .كمرويي كودكان براي والدين نيز يك معضل بزر گ شده به طوري كه برخي از والدين نگران فرزند خود هستند .و مي گويند "فرزندم كمرو است ودر جمع صحبت نمي كند و يا اگر هم بخواهد صحبت كند سرخ شده و همه او را مسخره مي كنند"يا ممكن است معلم فرزندمان بگويد كه "فرزند شما در آزمون هاي كتبي بسيار خوب پاسخ مي دهد ولي در آزمون شفاهي عملكرد ضعيفيدارد.پيامد هاي منفي و شدت كمرويي هر قدر هم زياد باشد مي توان بر آن غلبه كرد .براي اين كار لازم است ريشه هاي كمرويي را بشناسيم .سپس برنامه مناسب براي تغيير آن طرح ريزي كنيم.
كمرويي چيست و چه تفاوتي با شرم د ارد ؟
كمرويي به معني عدم تمايل فرد به حضور در جمع يا شركت در فعاليت هاي گروهي است كه گاهي با واژه هايي مانند شخصيت درون گرا اضطرابي محبوب و.... از او ياد مي شود كه ئدر اكثر موارد به علت ترس از مورد ارزيابي قرار گرفتن رفتارش توسط ديگران ناشي مي شود اما "شرم"در فرهنگ ما ايرانيان بيشتر به معناي احترام گذاردن به ديگران خصو صادر جمع بزرگترهاست كه منجر مي شود فرد از اظهار نظر در محضر اين افراد پيشدستي نكند نه اين كه اصلاحرفي نزند .بنابراين در كمرويي فرد به توانمندي خود در جمع دچار ترديد و نگراني مي شود در حالي كه فردي كه شرم و حيا دارد با نگرش مثبت به توانمندي خود و صرفابه دليل رعايت اصل احترام به بزرگترها بيشتر سكوت مي كند
علل كمرويي
كمريي به دليل پايين بودن اعتماد به نفس به وجود مي آيد كه مي تواند در ابعاد مختلف رشد به شرح زير ايجاد شود ك:
بعد جسماني:كسي كه در خانه و يا در بين همسالان خود به دليل چاقي لاغري قد كوتاه يا قد بسيار بلندشكل چهره چشمها بيني مدل گوشها رنگ پوست و...مورد تمسخر قرار بگيرد.به دليل كاهش اعتماد به نفس در جمع حضور نمي يابد اين مسئله در صورت داشتن نقص جسمي تشديد مي شود مثلا:كسي كه پايش كمي مي لنگد چنانچه معلم از او بخواهد كه مسئله اي را پاي تابلو حل كند .ترجيح مي دهد بگويد بلد نيستم تااينكه در جلوي ديد همه مشكلا خود را نشان دهد .وضعيت نامناسب ظاهري فرد (لباسها و كفشها)نيز مي تواند منجر به كمرويي شود
بعد عاطفي:همه نيازبه مهارتهايي چون بيان احساسات مثبت و منفي همدلي با ديگران در شرايط مختلف غم شادي و..داريم چنان چه فرد گاهي در ابراز اين گونه هيجانات با سركوب از طر ف والدين همسالان معلمين و ديگر افراد مورد توجه اش قرار گيرد در موقعيت هاي ديگر خود به سركوب اين احساسات وهيجانات مي پردازد كه منجر به كمرويي مي شود مثلا در نزاع بين فرزند ان گاه يكي از فرزندان بشدت تحقير مي شود و يا توسط والدين
تنبيه مي گردد هم چنين مقايسه بين فرزندان مي تواند منجر به تعارض در يكي از انان گردد و احساس خود كم بيني رادر او ايجاد كند.
بعد شناختي:افراد كمرو قبل از صحبت كردن در جمع با افكار منفي زيادي مواجه مي شوند .مثل اين كه :"نكند سخنان من پوچ و بي ارزش باشد ومخاطبان احساس كنند وقتشان تلف مي شود "يا"از من سؤالي بكنندوبلد نباشم"مي ترسم در جمع صحبت كنم واز سرخ شدنم بفهمند خجالتي هستم "و..علت بروز اين گونه افكار تجربه هاي پيشين فرد در زندگي است كه به دفعات مورد مقايسه با ديگران قرار گرفته اند.
بعد ارتباطي/اجتماعي:مهمترين نماد ظاهري كه فرد كمرو از خود نشان مي دهد در اين بعد است او ازترس حضور در جمع از كسب بسياري از مهارت هاي اجتماعي مانند مسئوليت پذيري روابط بين فردي انعطاف پذيري و..باز مي ماند .وخود را به صورت فردي گو شه گير منزوي و يا وابسته به ديگران نشان مي دهد .از اين رو كودكان و نوجوانان كمرو به فعاليت هاي لذتبخش جمعي مانند اردوها و بازي هاي جمعي علاقه اي نشان نمي دهند .
نشانه هاي كمرويي :با مشاهده ساده مي توانيم آثار خجالت و كمرويي را در چهره ي فرزندمان ببينيم.البته بايد برخي از علائمزير (نه همه انهارا)براي مدت طولاني ودر موقعت هاي متفاوت وجود داشته باشند :
1)قادر نيست در حين صحبت كردن با مخاطب خود ارتباط چهره به چهره بر قرار كند
2)حركات و سخنانش بسيار احتياط آميز است .
3)صدايش در حين گفتگو خيلي آهسته لرزان يا با لكنت و بريده بريده است .
4)در سنين پايين به صورت چسبيدن به مادر در حضور فرد نا آشناو يا انگشت مكيدن و گريه و فرياد خود را نشان مي دهد .
5)تمايلي به شركت در كارهاي گروهي و محافلي كه تعاملات اجتماعي زيادي به همراه دارد (اجراي نمايشنامه خواندن سرود نواختن موسيقي و...)از خود نشان نمي دهد .
6)از سؤال كردن در كلاس درس و يا كنفرانس دادن پرهيز مي كند
7)با داشتن استعداد بالا به دليل پايين بودن اعتماد به نفس توانايي ابرازوجود ندارد.
8)وقتي مجبور باشد در جمع سخن بگويد با علائم جسماني مانند: طپش قلب به هم خوردن ريتم تنفسي لكنت زبان تعرق شديد سرخي چهره و...همراه است قبل از شركت در جمع با هجوم افكار منفي در مورد ارزيابي و قضاوت ديگران نسبت به خود مواجه مي گردد.
پيامد هاي كمرويي
1-مانع دفاع از حقوق حق خود و ابراز عقيده و بيان مي گردد.
2-ملاقات با افراد جديد دوستيابي وكسب لذت از تجربيات تازه رادشوار مي سازد .
3-ديگران نمي توانند ارزيابي مثبتي از توانمندي او داشته باشند .
4-از ترس قضاوت و داوري ديگران فرد كمرو از توان واستعدادهاي خود استفاده نمي كند .
5-كمريي مي تواند منجر به ايجاد احساسات منفي مانند افسردگي اضطراب و احساس تنهايي در فرد گردد.
6-در فرآيند ياد گيري تحصيلي و اجتماعي نيز مي تواند اختلال ايجاد كند.
نتيجه گيري
1-فرزند مان را با همه ويژگي هايش بپذيريم .
2-به جاي اين كه مكررا مشكلات و عيب هاي فرزند مان را گوشزد كنيم ويژگي هاي مثبت او را مورد توجه قرار دهيم اين امر اعتماد به نفسش را افزايش مي دهد وهمچنين او را تشويق مي كند تا در رفع مشكلاتش بيشتر بكوشد
3-تفاوت هاي فردي را به عنوان يك اصل بپذيريم و فرزندانمان را با يكديگر مقايسه نكنيم .ممكن است يكي در و ديگري در نقاشي قوي باشد با توجه مثبت توانمندي هاي هر يك را تقويت كنيم .
4-الگوي مناسبي براي فرزندمان باشيم .زيرا در بسياري موارد كمرويي از طريق والدين يا اطرافيان كودك آموخته مي شود به عنوان مثال :مادر كمرويي كه به ندرت در جمع صحبت مي كند و يا از خريد كردن و حضور در اجتماع هراس دارد .نا خواسته اين گونه رفتار ها را به فرزندانش انتقال مي دهد .
5-هر چه بيشتر فرزندانمان را در فعاليت هاي لذت بخش جمعي شركت دهيم به اجتماعي شدن بيشتر او كمك كرده ايم.ورزش هاي جمعي مانند :فوتبال بسكتبال واليبال و...مي تواند ضمن ايجاد لحظات فرحبخش به تخليه هيجاني او در حين بازي و رشد اعتماد به نفس اش در بعد جسماني كمك كند .
6-براي تقويت رفتار هاي كلامي و غير كلامي در جمع مي توان از تئاترو موسيقي نيز بهره گرفت البته براي اين گونه بچه ها در ابتدا مشكل است كه در حضور جمع به صحنه بروند ولي لازم به ذكر است كه پس از چندين جلسه تمرين با همسالان و گرفتن بازخورد هاي مثبت در اين مورد اين امر تحقق مي يابداين روش در مدارس سود مند است .
7-به صحبت هاي يكديگر خوب گوش دهيم در گوش كردن فعال رابطه ي چهره به چهره كه انتقال دهنده ي حس احترام به مخاطب است رعايت مي شود.
8-خطاها و رفتار هاي فرزندمان را به همه ي ويژگي هاي شخصيتي اوتعميم نكيم .
9-محبت و علاقه ها يخود را به فرزندمان آشكارا و به شكل هاي مختلف نشان دهيم .مثلا با تشويق هاي كلامي و خريدن هديه به مناسبت هاي مختلف چون سالروز تولد موفقيت هاي علمي ورزشي يا هنري او را مورد عشق و محبت خود قرار دهيم .
10-با فرزندمان درباره ي علت احساس خجالتش صحبت كنيم و بخوا هيم درباره ي احساسش بنويسديا نقاشي كند .همچنين از دوران كودكي خود و زماني و زماني كه احيا نا خجالتي بو ديم صحبت كرده بگوييم چگونه با اين احساس مقابله مي كردي